یادداشت/احمد کاظم زاده
بررسي روند تحولات در روابط ميان قاهره- رياض از فاصله‌گيري روزافزون مصر از سياست‌هاي مداخله‌گرانه عربستان در منطقه حكايت دارد، البته اين روند از سال‌ها پيش آغاز شده اما در ماه‌ها و هفته‌هاي اخير ابعاد گسترده‌اي به خود گرفته و كار به جايي رسيده كه سفير عربستان در مصر مانند سفير اين كشور در عراق، قاهره را به مقصد رياض ترك كند و چشم‌اندازي نيز براي بازگشت آنها مشاهده نمي‌شود. عربستان كه در سقوط دولت مرسي و به قدرت رسيدن عبدالفتاح السيسي نقش اساسي داشت، انتظار داشت دولت السيسي را به دولتي دست‌نشانده تقليل دهد و آن را به ابزار سياست‌هاي خود در منطقه تبديل كند. در اين راستا عربستان حتي چشمداشت‌هاي ارضي خود را نيز پنهان نكرد و در اقدامي تحقيرآميز درصدد انضمام جزاير مصري صنافير و تيران واقع در دهانه درياي سرخ برآمد.
در واقع عربستان از فقر و چالش‌هاي اقتصادي مصر براي اعمال سلطه سياسي خود بر اين كشور سوء‌استفاده مي‌كند. اگر چه در ابتدا دولت السيسي به علت نيازهاي مالي و اقتصادي خود حداقل در ظاهر با درخواست‌هاي عربستان همراهي نشان مي‌داد اما از زماني كه به تثبيت نسبي اوضاع اقتصادي و سياسي و امنيتي دست يافته و از طرف ديگر با خطر روزافزون تروريسم تكفيري در صحراي سينا مواجه شده در برابر مطالبات و درخواست‌هاي عربستان مقاومت نشان داده است. امروزه اين واقعيت نيز بر مقامات مصري همانند مقامات خيلي از كشورهاي جهان آشكار شده است كه مقابله با تروريسم تكفيري و مظاهر عيني آن از القاعده گرفته تا داعش و النصره و ديگر گروه‌هاي همپيمان آنها جز از طريق مقابله با وهابيت امكانپذير نيست و به همين علت بيش از 200 نفر از علماي سرشناس اهل سنت به رهبري مؤسسه الازهر طي نشستي در گروزني با صدور بيانيه‌اي خاطرنشان كردند كه وهابيت در دايره اهل سنت نمي‌گنجد. اين نشست كه با همكاري مشترك مصر و روسيه برگزار شد، مقامات سعودي را غافلگير و شوكه كرد و پس از آن بود كه آتش زيرخاكستر در روابط قاهره-مصر شعله‌ور شد.
هر چند در دوري روزافزون مصر از عربستان، خطر تروريسم تكفيري نقش اساسي دارد و مصر همانند خيلي از كشورهاي جهان به صداقت عربستان در مبارزه با تروريسم تكفيري ترديد دارد اما به نظر مي‌رسد مقامات مصر به اين نتيجه رسيده‌اند كه نقش عربستان در زوال قدرت مصر فراتر از حمايت صرف از تروريسم تكفيري بوده است و در واقع عربستان در تلاش بوده است جاي مصر را در رهبري جهان عرب بگيرد و اتحاديه عرب را همانند شوراي همكاري خليج‌فارس زير چنبره خود بگيرد. نكته قابل تأمل ديگر در اين زمينه اين است كه به هرميزاني كه عربستان به رژيم صهيونيستي نزديك شده و در ائتلاف‌بندي‌هاي جديد منطقه‌اي خود را در كنار اين رژيم و تكفيري‌ها قرار داده به همان ميزان از كشورهاي منطقه طرد شده و اكنون كار به جايي مي‌رسد كه عربستان در ميان كساني كه دوست و متحد خود مي‌پنداشت، منزوي مي‌شود.
در واقع عربستان از فقر و چالش‌هاي اقتصادي مصر براي اعمال سلطه سياسي خود بر اين كشور سوء‌استفاده مي‌كند. اگر چه در ابتدا دولت السيسي به علت نيازهاي مالي و اقتصادي خود حداقل در ظاهر با درخواست‌هاي عربستان همراهي نشان مي‌داد اما از زماني كه به تثبيت نسبي اوضاع اقتصادي و سياسي و امنيتي دست يافته و از طرف ديگر با خطر روزافزون تروريسم تكفيري در صحراي سينا مواجه شده در برابر مطالبات و درخواست‌هاي عربستان مقاومت نشان داده است. امروزه اين واقعيت نيز بر مقامات مصري همانند مقامات خيلي از كشورهاي جهان آشكار شده است كه مقابله با تروريسم تكفيري و مظاهر عيني آن از القاعده گرفته تا داعش و النصره و ديگر گروه‌هاي همپيمان آنها جز از طريق مقابله با وهابيت امكانپذير نيست و به همين علت بيش از 200 نفر از علماي سرشناس اهل سنت به رهبري مؤسسه الازهر طي نشستي در گروزني با صدور بيانيه‌اي خاطرنشان كردند كه وهابيت در دايره اهل سنت نمي‌گنجد. اين نشست كه با همكاري مشترك مصر و روسيه برگزار شد، مقامات سعودي را غافلگير و شوكه كرد و پس از آن بود كه آتش زيرخاكستر در روابط قاهره-مصر شعله‌ور شد.
هر چند در دوري روزافزون مصر از عربستان، خطر تروريسم تكفيري نقش اساسي دارد و مصر همانند خيلي از كشورهاي جهان به صداقت عربستان در مبارزه با تروريسم تكفيري ترديد دارد اما به نظر مي‌رسد مقامات مصر به اين نتيجه رسيده‌اند كه نقش عربستان در زوال قدرت مصر فراتر از حمايت صرف از تروريسم تكفيري بوده است و در واقع عربستان در تلاش بوده است جاي مصر را در رهبري جهان عرب بگيرد و اتحاديه عرب را همانند شوراي همكاري خليج‌فارس زير چنبره خود بگيرد. نكته قابل تأمل ديگر در اين زمينه اين است كه به هرميزاني كه عربستان به رژيم صهيونيستي نزديك شده و در ائتلاف‌بندي‌هاي جديد منطقه‌اي خود را در كنار اين رژيم و تكفيري‌ها قرار داده به همان ميزان از كشورهاي منطقه طرد شده و اكنون كار به جايي مي‌رسد كه عربستان در ميان كساني كه دوست و متحد خود مي‌پنداشت، منزوي مي‌شود.
پنجره
ویژه های سایه