زید بن شحام گوید: به امام صادق (ع) عرض کردم: برای زائر قبر امام حسین (ع) چه میباشد؟ فرمود: «همانند کسی است که خدا را در عرش دیدار نموده باشد» . گفتم: برای کسی که یکی از شما را زیارت کند چه میباشد؟
به گزارش سایه، در طول تاریخ انسانهایی بوده و هستند که پس از مرگشان، زندگی و حیاتشان ادامه پیدا کرده و با مرگ بدنشان، وجودشان و شخصیت و اندیشهشان ادامه یافته است. مردان خدا و شخصیتهای الهی، همانگونه که در زمان حیات خویش استوانه دین و محور انسانیت و پشتوانه حق و عدالت هستند، در زمان پس از مرگ نیز آرامگاه و زیارتگاهشان پشتوانه حق و عدالت و فضیلت است. و در این میان، زیارت مشهد حسینی از ویژگیهای برجستهای برخوردار است. آنانکه توفیق پیدا میکنند و به زیارت مرقد مطهرش مشرف میشوند، روی به آستان امام حسین (ع) آورده و به جانب این مدرسه عشق و فضیلت و دانشگاه کمال و تربیت میگرایند. اینگونه تربیت اجتماعی و یک چنین موسسه تهذیب اخلاق و ادب، برای هیچ ملتی از ملل گیتی میسر و مقدورنیست.

البته ملحدین و معاندین و مخالفین مکتب تشیع به خیال خود شبهات و اشکالهای میکنند و میگویند: «زیارت قبور، بت پرستی است؟ !» در حالی که هر کس که به زیارت قبور ائمه (ع) میرود هرگز به عنوان «بت» آنها را زیارت نمیکند. چه کسی است که حسین بن علی (ع) را خدا بداند؟ ! شیعه، امام را مقرب درگاه خدا میداند و با توسل به او قربی به خدا پیدا میکند، همانطور که خودش در قرآن مجید فرمود: «به سوی او وسیله بگیرید» (1) امام را وسیله الهی میداند. زیرا توسل و شفاعت، بعدی از ابعاد زیارت است که زائر از این طریق خود را به درگاه الهی نزدیک میکند، و پیشوایان ما وعده فرمودهاند که از زائران خود دستگیری کنند.
امام رضا (ع) میفرماید: «هر امامی بر گردن دوستان و پیروانش عهد و پیمانی دارد و وفای به این عهد، بإ؛ ، ، ّّ زیارت قبر آنان ممکن میباشد. و کسی که به شوق زیارت آنها و با تصدیق به فضیلت آنها به سوی قبور آنها برود مورد شفاعت ائمه در قیامت قرار میگیرد.
پس هر زائری باید بکوشد تا از این شفاخانه فیض، استشفای دردهای درونی و امراض قلبی و اندرونی خود را خواسته، خواستار آن شود که صفای دل و دوستی خاطر و پاکیزگی روح و قداست روان و سلامت تن، از خدمت آفریدگار جهان به وی عطا گردد، تا اینکه هم ظاهر او به جمال و کمال آراسته شود و هم باطن وی از آلودگیها پاک و مصفا گردد.
هر زائری که با معرفت و شناخت مقام صاحب این مرقد و اهداف او به زیارت برود، از صاحب قبر الهام میگیرد و اصول و تعالیم مکتب را به یاد میآورد، و هر زیارت و سلام او سرشار از این آموزشها و الهامها است.
از طرفی زیارتنامههای وارده، و خواندن هر کدام از آنها، خواننده و زائر را به دقت و تفکر واداشته، متذکر تاریخ و احوال انبیا و اولیای معصوم میگرداند. تأمل در زیارت عاشورا و دیگر زیارات، این مطلب را به خوبی روشن میسازد که امامان به این وسیله در صدد ساختن انسانهای مؤمن و متعهد بودهاند، لذا به آنها تعلیم دادهاند که در زیارت امام حسین (ع) از خداوند بخواهند که زندگی و مرگشان را «حسین گونه» قرار دهد، و آنها را در دینا و آخرت همراه آن حضرت بدارد: «اللهم اجعل محیای محیا محمد و آل محمد، و مماتی ممات محمد و آل محمد ... و ان یجعلنی معحکم فی الدنیا و الاخرة» .
به امید به اینکه خداوند متعال توفیق زیارت حضرتش را در دنیا و شفاعتش را در روز قیامت نصیب ما گرداند، به آثار و برکاتی که زیارت سیدالشهدا (ع) به دنبال دارد میپردازیم:
1- آرامش بخشیدن به زائر
قبل از آنکه به آثار و برکاتی که برگرفته از روایات اسلامی است اشاره کنیم، این نکته لازم به ذکر است که زیارت مرقد شریف امام حسین (ع) مانند سایر ائمه، به مردمان و زیارت کنندگانش، نوعی آرامش و اطمینان میبخشد. در این عصر که انسان را موجودی مضطرب مینامند، و پیوسته دست به گریبان با پدیدههایی چون تردید، ناکامی، تشویش، ترس و ناسازگاری با محیط و زندگی ماشینی و محرومیت و جنگ و حتی کنار نیامدن خود است، و هر روز شاهد کاهشها و فرسایشها است و نمیتواند از اضطراب در امان بماند، این زیارت مرقد مردان خدا و پیشوایان دین است که به انسان آرامش خاطر میدهد.
در زیارت یک نوع کشش و نیاز الزام آوری انسان را وا میدارد که فشارها و فریادهای درونی را از راهی خارج کند. زائر آن مرقد شریف در پرتو دعا و گفتگو با پاکان و استمداد از ارواح پاک مقربان درگاه الهی، نیرو گرفته و نابسامانیها را با توسل بدانها برخود هموار میسازند، و خستگیها و فشارهای وارد بر روان، و نیز اضطرابها و یأسها را از خودمی زدایند و به آرامش و اطمینانی برای ادامه زندگی دست مییابند.
2- در امان خدا بودن
به امام صادق (ع) عرض کردند: کمترین اثری که برای زائر قبر امام حسین (ع) چیست؟ فرمود: «کمترین تأثیرش این است که خداوند متعال، او و خانواده و مالش را حفظ میکند تا به سوی اهل خویش برگردد، و چون روز قیامت فرا رسد، خداوند حافظ او خواهدبود» . (2)
3- زائر خدا محسوب شدن
زید بن شحام گوید: به امام صادق (ع) عرض کردم: برای زائر قبر امام حسین (ع) چه میباشد؟ فرمود: «همانند کسی است که خدا را در عرش دیدار نموده باشد» . گفتم: برای کسی که یکی از شما را زیارت کند چه میباشد؟ فرمود:
«همانند کسی است که رسول خدا (ص) را زیارت نموده است» . (3)
4- برآورده شدن حاجات و دفع پریشانی
امام صادق (ع) فرمود: «همانا نزد شما قبری است که هیچ فرد پریشانی نزد آن نمیآید مگر آنکه خداوند از او دفع پریشانی نماید و حاجتش را برآورد» . (4)
و نیز به ابوصباح کنانی فرمود: «همانا نزد شما قبری است که هیچ فرد پریشانی نزد آن نمیرود مگر آنکه خداوند از او پریشانی را دفع نموده و حاجتش را برآورده مینماید، و همانا نزد او چهار هزار فرشته هستند که از هنگام شهادتش آشفته و غم آلود تا روز قیامت بر او میگریند. هر کس او را زیارت کند، وی را تا خانهاش بدرقه میکنند، و هر که مریض شود به عیادتش میروند، و هر که بمیرد جنازهاش را تشییع میکنند» . (5)

5- زیادتی در عمر و رزق
امام باقر (ع) فرموده است: «شیعیان ما را به زیارت قبر حسین (ع) امر کنید، زیرا زیارت او موجب فزونی در رزق و طول عمر و دفع بلایا و ناگواریها میشود» . (6)
6- آمرزش گناهان
امام صادق (ع) فرمود: «هر کس حسین (ع) را زیارت کند در حالیکه عارف به حق او بوده و به امامتش اقرار داشته باشد خدای سبحان، گناهان گذشته و آیندهاش را میآمرزد» . (7)
و جابر جعفی در ضمن یک حدیث طولانی از امام صادق (ع) روایت کرده است که فرمود: «چون از نزد قبر حسین (ع) بازگشتی، ندا کنندهای تو را ندا میدهد که اگر آن را میشنیدی، تمام عمر را نزد قبر شریف حسین (ع) اقامت میگزیدی. آن منادی گوید: خوشا به حال توای بنده خدا که سود فراوان بردی و به سلامت (در دین) دست یافتی. عمل از سربگیر که گناهان گذشتهات آمورزیده شد» . (8)
7- محسوب نشدن ایام زیارت از عمر زائر
امام صادق (ع) فرمود: «همانا ایام زیارت زائران حسین بن علی (ع) از عمرشان محسوب نگشته و جزء حیاتشان به شمار میآید» . (9)
8- حفاظت زائر در دنیا و آخرت
عبدالله بن هلال به امام صادق (ع) عرض کرد: فدایت شوم، کمترین نصیبی که زائر امام حسین (ع) دارد، چیست؟ فرمود: «ای عبد الله، کمترین چیزی که برای او میباشد، این است که خداوند او و خانوادهاش را حفظ میکند تا وی را به سوی خانوادهاش باز گرداند، و چون روز قیامت فرا رسد، خداوند حافظ او میباشد» . (10)
9- عنایت و توجه سیدالشهدا (ع)
امام صادق (ع) فرمود: «حسین در نزد پروردگارش ... به زائرانش نظر میکند. او نگاه میکند که چه کسی برای آن حضرت گریه میکند، پس برای او طلب آمرزش کرده و پدرانش را میخواند تا برای آن زائر دعا کرده و طلب آمرزش و مغفرت نمایند. سپس امام (حسین) میفرماید: اگر زائر من میدانست که خدا چه چیزی برای او عطا میفرماید شادی او بیشتر از جزع و بیتابی وی میگردید» . (11)
و امام حسین (ع) فرمود: «هر کس مرا در زندگانیش زیارت کند، پس از مرگش بازدیدش خواهم کرد» . (12)
10- خیر و برکت زیاد
امام صادق (ع) فرمود: «اگر مردم میدانستند که چقدر خیر و برکت در زیارت امام حسین (ع) وجود دارد، برای زیارت کردنش با یکدیگر مقاتله میکردند، و هر آینه اموالشان را برای رفتن به زیارتش میفروختند» (13)
و امام باقر (ع) فرمود: «اگر مردم میدانستند که زیارت قبر شریف حسین (ع) چه مقدار فضیلت و برکت دارد، از شوق زیارت جان میسپردند و نفسهایشان از شدت حسرت بند میآمد» (14) .
11- برابری زیارت قبر حسین (ع) با حج
عبدالله بن عبید انباری گوید: به امام صادق (ع) عرضه داشتم: فدایت شوم، همه ساله وسایل تشرف به حج برایم فراهم نمیشود. فرمود: «چون قصد حج نمودی و اسباب برایت فراهم نگشت، به زیارت قبر حسین (ع) برو، که یک حج برایت نوشته میشود و چون قصد عمره نمودی و وسایل مهیا نشد، عزم زیارت قبر حسین (ع) نما، که یک عمره برایت منظور میشود» (15)
12- نام زائر در اعلی علیین ثبت میشود
امام صادق (ع) فرمود: «هر کس به زیارت قبر حسین (ع) برود در حالی که عارف به حق او باشد، خداوند نام او را در اعلی علیین مینویسد» . (16)
13- غرق شدن در رحمت الهی
از امام صادق (ع) پرسیدند: ثواب کسی که قبر امام حسین (ع) را زیارت کند، در حالی که کبر و غرور نداشته باشد چیست؟ فرمود: «برایش هزار عمره و حج مقبول نوشته میشود. اگر شقی باشد، سعید نوشته میگردد، و پیوسته در رحمت الهی غوطهور خواهد بود» . (17)
14- دعای معصومین برای زائر
معاویة بن وهب از امام صادق (ع) نقل نموده که فرمود: «ای معاویه، زیارت قبر حسین (ع) را از روی ترس وامگذار، زیرا هر که آن را ترک کند، چنان دچار حسرت میشود که آرزو نماید قبرش نزد او باشد. آیا دوست نداری که خداوند تو را در زمره کسانی به حساب آورد که رسول خدا (ص) و علی و فاطمه و امامان معصوم (ع) برایش دعا میکنند؟ » (18)
و نیز فرمود: «همانا فاطمه (س) دختر محمد (ص) نزد زائران قبر فرزندش حسین (ع) حضور یافته و برای گناهانشان طلب آمرزش میکند» . (19)
15- تجلی خدا
امام صادق (ع) فرمود: «به درستی که خدای تبارک و تعالی، قبل از اهل عرفات، برای زائران قبر حسین (ع) تجلی مینماید، حوایج آنان را بر آورده میکند، گناهانشان را آمرزیده و درخواستهایشان را به اجابت مقرون میسازد، و سپس متوجه اهل عرفات شده و در مورد آنان نیز اینگونه عمل میکند» . (20)
16- سعادت
امام صادق (ع) به عبدالملک خثعمی فرمود: «زیارت حسین بن علی (ع) را ترک مکن و دوستانت را نیز به آن فرمان بده، تا خداوند بر عمرت افزوده و روزیت را زیاد گرداند. خداوند سبحان زندگانی تو را در سعادت قرار خواهد داد، و نمیمیری مگر سعادتمند، و تو را در سلک سعادتمندان خواهند نوشت» . (21)
17- تأثیر زیارت در روز عاشورا
امام صادق (ع) فرمود: «هر کس قبر حسین را در روز عاشورا زیارت کند، همانند کسی است که در برابر او به خون خود غلطیده باشد» . (22)
18- قرار گرفتن در جوار پیامبر و علی و فاطمه (ع)
امام صادق (ع) فرمود: «هر کس میخواهد در جوار پیامبر (ص) و علی و فاطمه (ع) باشد، نباید زیارت حسین بن علی (ع) را ترک کند» (23) .
19- تأثیر زیارت در روز قیامت
امام صادق (ع) فرمود: «هیچ کس در روز قیامت نیست مگر آنکه آرزو میکند کهای کاش از زائرین امام حسین (ع) میبود زیرا مشاهده مینماید که با زائران حسین (ع) به واسطه مقامی که در نزد پروردگار دارند، چگونه عمل میشود» . (24)
و نیز فرمود: «هر کس دوست دارد در روز قیامت بر سر سفرههایی از نور بنشیند پس باید از زائرین حسین بن علی (ع) باشد» . (25)
و زرارة بن اعین گوید: «امام صادق (ع) فرمود: «زائرین حسین یک برتری نسبت به سایر مردم دارند» پرسیدم: برتریشان چیست؟ فرمود: «چهل سال قبل از مردم وارد بهشت میشوند در حالی که دیگران هنوز در حال حساب هستند» . (26)
20- رهایی از شداید قیامت
رسول گرامی اسلام (ص) فرمود: «من تعهد میکنم که در روز قیامت هنگامه رستاخیز، ضمن ملاقات با زائر حسین (ع) ، دستش را بگیرم و از مراحل هولانگیز و سختیهای قیامت نجاتش بخشیده و او را به بهشت وارد کنم» . (27)
21- نجات از آتش جهنم
امام صادق (ع) فرمود: «هر کس قبر حسین (ع) را به خاطر خداوند و در راه خدا زیارت نماید، خداوند او را از آتش دوزخ آزاد میسازد، و روز ترس بزرگ (قیامت) او را ایمن میدارد. از خداوند نیز هیچ حاجتی از حوائج دنیا و آخرت را طلب نمیکند مگر آنکه به او عطا مینماید» (28) .
این آثار و آثار دیگری که به خاطر اجتناب از طولانی شدن مطلب ذکر نکردیم، همگی به برکت وجود حضرت سیدالشهدا (ع) است که امیدوارم هر چه زودتر توفیق زیارت مرقد مطهرش نصیب تمام عاشقان گردد.
پی نوشتها:
1. سورهء مائده , آیهء 39
2. ثواب الاعمال شیخ صدوق , ص 116
3. منتخب کامل الزیارات , ابن قولویه , ص 281
4. منتخب کامل الزیارات , ابن قولویه , ص 337
5. همان مأخذ.
6. همان مأخذ , ص 289
7. کافی , مرحوم کلینی , ج 4 ص 582
8. منتخب کامل الزیارات , ابن قولویه , ص 295
9. وسائل الشیعه , شیخ حر عاملی , ج 10 ص 322
10. منتخب کامل الزیارات , ابن قولویه , ص 247
11. امالی شیخ طوسی , ص 55
12. بحارالانوار , علامه مجلسی , ج 101 ص 16
13. منتخب کامل الزیارات , ابن قولویه , ص 87
14. سفینة البحار, محدث قمی , ج 1 ص 565
15. منتخب کامل الزیارات , ابن قولویه , ص 306
16. وسائل الشیعه , شیخ حر عاملی , ج 10 ص 324
17. منتخب کامل الزیارات , ابن قولویه , ص 328
18. منتخب کامل الزیارات , ابن قولویه , ص 199
19. منتخب کامل الزیارات , ابن قولویه , ص 204
20. منتخب کامل الزیارات , ابن قولویه , ص 346
21. منتخب کامل الزیارات , ابن قولویه , ص 292
22. وسائل الشیعه , شیخ حر عاملی , ج 10 ص 331
23. وسائل الشیعه , شیخ حر عاملی , ج 10 ص 230
24. وسائل الشیعه , شیخ حر عاملی , ج 10 ص 330
25. وسائل الشیعه , شیخ حر عاملی , ج 10 ص 331
26. بحارالانوار , علامه مجلسی , ج 44 ص 235
27. منتخب کامل الزیارات , ابن قولویه , ص 278
28. وسائل الشیعه , شیخ حر عاملی , ج 10 ص 324
پنجره
ویژه های سایه