هرچند رسانه‌های حامی آقای احمدی‌نژاد در تلاشند تا ریاست ایران بر كنفرانس اوپك را دستاوردی عظیم برای دولت معرفی كنند، اما در واقع این دستاورد ربطی به ایران و دولت ایران ندارد. واقعیت این است كه در این ریاست تشریفاتی، نه دولت به ریاست دكتر احمدی‌نژاد، بلكه هیچ كس نقشی نداشته. این ریاست به ترتیب حروف الفبا به ایران رسیده بود و حالا هم از آن فقط ده دقیقه سخنرانی به ایران می رسد!
به گزارش فردا؛ با عزل نابهنگام وزیر نفت ایران، فرصت اتفاقی كه در اختیار ایران برای ریاست اوپك پیش آمده بود از دست رفت. حالا با توجه به قانون، باید لا اقل به اندازه ۳ دور ریاست جمهوری صبر كنیم، تا فرصتی كه با اقدام دكتر احمدی‌نژاد از دست رفت، بار دیگر بدست آید.
جالب آنكه برخی هوادارن دوآتشه دولت گویا باور ندارند اوپك سازمانی فراملی به شمار می‌رود و نمی‌توان در آن مثل ایران، قوانین را دور زد!
دو روز دیگر نشست اوپك شروع می‌شود و این در حالیست كه هنوز وزیر نفت ایران مشخص نیست. قاعدتا باید با ریاست اوپك خداحافظی كنیم. قرار بود این نشست هجدهم خرداد به ریاست ایران در وین برگزار شود.
اگرچه ایران طبق قوانین جاری اوپك می‌تواند در این نشست حضور داشته باشد، اما واقعیت آن است كه این حضور به معنای ریاست نیست و تنها كسی كه می‌تواند از سوی جمهوری اسلامی ایران، نقش رئیس را در این جلسه بازی كند شخص «وزیر نفت» است.
حال اگر نماینده، شخص رئیس جمهور، سرپرست و... یا هر كس دیگری به جای وزیر نفت به این اجلاس فرستاده شود، وی حضوری تشریفاتی خواهد داشت و پس از قرائت متن سخنرانی ده دقیقه‌ای كه برای او نوشته شده است «باید» جلسه را ترك كند.
این اتفاق زیاد رایج نیست، كشورهای عضو اوپك سعی می‌كنند لااقل در این فرصت كه لااقل هر ده سال یكبار در اختیار ایشان قرار می‌گیرد، تغییراتی نداشته باشند.
اما قبلا هم اتفاق مشابهی افتاده بود، آنهم برای كشور دوست و برادر، ونزوئلا و رئیس جمهور مادام العمر آن، آقای هوگو چاوز، كه از قضا از دوستان بین المللی دكتر احمدی‌نژاد هم هست. ایشان در آن جلسه به جای وزیر خود شركت كرد و پس از قرائت سخنرانی ده دقیقه‌ای (عملی كه علاقه زیادی به آن دارد) با احترام جلسه را ترك كرد، چراكه اوپك مثل كشور سیاتمداران نیست و از قوانین خود پیروی می‌كند.
ایران چگونه و رئیس كجای اوپك شده است؟
هرچند رسانه‌های حامی آقای احمدی‌نژاد در تلاشند تا ریاست ایران بر كنفرانس اوپك را دستاوردی عظیم برای دولت معرفی كنند، اما در واقع این دستاورد ربطی به ایران و دولت ایران ندارد. اگر دستاوردی وجود داشته باشد، بی‌شك رسانه‌ها آن را صادقانه مطرح خواهند كرد، اما واقعیت این است كه در این ریاست تشریفاتی، نه دولت به ریاست دكتر احمدی‌نژاد، بلكه هیچ كس نقشی نداشته.
در سال‌های قبل ریاست كنفرانس اوپك انتخابی بود و اگر در آن شرایط دولتی ریاست را بدست می‌آورد، می‌توانست از «پز پیروزی در آن انتخابات» نیز سود ببرد، اما از چهار سال قبل، ریاست اوپك الفبایی شده است. ایران نیز به واسطه نامش اكنون ریاست كنفرانس را برعهده دارد.
تصور «بدست آوردن» ریاست كنفرانس اوپك با این قانون، شبیه آن است كه دانش آموزی كه نام خانوادگی وی با «الف» آغاز می‌شود، مدعی باشد كه خود نام خود را در رقابت با سایر همكلاسی‌ها اول فهرست حضور و غیاب ثبت كرده است!
از چهار سال قبل تا كنون به ترتیب كشور‌ها: الجزایر، اندونزی و آنگولا، ریاست كنفرانس اوپك را به واسطه نامشان بر عهده گرفتند و بعد نوبت ایران شد.
درست در نوبت ایران هم، آقای دكتر احمدی‌نژاد وزیر نفت ایران، تنها شخصی كه می‌تواند جلسه ۱۸ خرداد اداره كند را بركنار كرد!
نفر بعدی نیز نماینده عراق است و اگر كسی جز وزیر نفت ایران، حتی با رتبه وشان بالا‌تر (مثل رئیس دولت) در آن جلسه شركت كند، فقط حق دارد سخنرانی نوشته شده ده دقیقه‌ای را قرائت و بعد محترمانه از جلسه خارج خواهد شد (مثل آقای هوگوچاوز) چه كسی به جای وزیر نفت ایران از این فرصت استفاده خواهد كرد؟ مشخصا نفر بعدی، یعنی نماینده كشور عراق كه قرار است سال بعد، بر اساس حروف الفبا ریاست كنفرانس اوپك را بر عهده داشته باشد.
ذكر این نكته نیز به جاست كه ریاست بر كنفرانس اوپك، به معنای داشتن نقشی تعیین كننده در این سازمان نیست. رئیس كنفرانس هیچ شغل یا مسئولیت مشخصی ندارد، او ابتدا سخنرانی می‌كند و بعد وظیفه هماهنگی و اداره جلسه پس از خروج خبرنگاران (كه بعد از سخنرانی ده دقیقه‌ای است) را بر عهده دارد. البته، به لحاظ تشریفاتی، این یك موقعیت خاص است كه ایران می‌توانست از آن بهره برداری كند.
نماینده یا سرپرست وزارت نفت در جلسه چه نقشی خواهد داشت
بی‌شك اوپك، چه دكتر احمدی‌نژاد برای جلسه در این نشست حضور داشته باشد، چه نماینده (چیزی شبیه به آقای علی آبادی یا آقای حسینی) به این جلسه فرستاده شود، او را از جلسه بیرون نخواهند كرد.
چه احمدی‌نژاد و چه نماینده، فقط می‌توانند آن سخنرانی ده دقیقه‌ای را داشته باشند و بعد باید جلسه به عنوان مهمانی افتخاری، كنار میز بنشینند یا مثل خبرنگاران جلسه را ترك كنند. چراكه طبق قوانین، در صورت نبودن، مرگ، عدم گرفتن رای اعتماد وزیر كشوری از پارلمان و... ریاست كنفرانس به رئیس جایگزین كه در ایینجا عراق است خواهد رسید.
حضور احمدی‌نژاد در این جلسه، در حالی كه سایر كشور‌ها، وزیر نفت خود را در جلسه شركت دادند، دونشان ایران خواهد بود و اگر نماینده فرستاده شود، چون نماینده یا سرپرست در كسوت وزیر نفت به جلسه نمی‌رود، عملا جز قرائت متن سخنرانی كه آن هم نوشته شده و ایران در تهیه آن نقشی ندارد كار دیگری نمی‌تواند انجام دهد.
ضمن اینكه، عزل وزیر نفت درست در این زمان، تاكنون نیز موجب حیرت سایر كشور‌ها شده است!
ایران و ایفای نقش در اوپك
اوپك هم اكنون یازده عضو دارد. كشورهایی در حال توسعه كه اقتصادشان بیشتر وابسته به درآمد نفت است. دلیل عمده تشكیل اوپك دستیابی به شرایط و تصمیمات یكسان و ایجاد موازنه در بازار جهانی نفت بود. نیاز به همكاری جدی‌تر میان كشورهای تولیدكننده نفت از زمانی احساس شد كه در سال ۱۹۵۹ شركت‌های نفتی بطور خودسرانه‌ای قیمت نفت خام ونزوئلا را ۵ تا ۲۵ سنت و نفت خاورمیانه را ۱۸ سنت در هر بشكه كاهش دادند. آگوست سال ۱۹۶۰ بهای نفت خام خاورمیانه به یكباره ۱۰ تا ۱۴ سنت در هر بشكه كاهش یافت. یك ماه بعد، دولتمردان عراقی، هیئت‌های عالی رتبه كشورهای ایران، كویت، عربستان سعودی و ونزوئلا را جهت بحث و تبادل‌نظر پیرامون كاهش یكباره قیمت نفت خام خاورمیانه دعوت كردند.
شركت‌كنندگان در این كنفرانس فعالیت‌های رسمی اوپك را به عنوان هماهنگ‌كننده كشورهای تولیدكننده نفت، جهت مقابله جدی با وقوع این‌گونه پیشامد‌ها خواستار شدند.
با تشكیل سازمان اوپك سالانه دوبار، وزیران نفت و انرژی كشورهای عضو گردهم می‌آیند تا با بررسی شرایط و تحولات جهانی و تأثیر آن بر روی بازار نفت، در مورد سطح صادرات خود به توافق برسند.
اولین كنفرانس اوپك در سمپتامبر ۱۹۶۱ در بغداد تشكیل شد و بیانیه‌ای در باره خط مشی و اهداف این سازمان را صادر و شرایط لازم برای عضویت در اوپك را تعیین كرد و متعاقب آن در ۲۴ سپتامبر، قرارداد تاسیس اوپك در بغداد، كاراكاس، كویت، ریاض و تهران انتشار یافت.
ایران از بنیانگذاران اوپك به شمار می‌رود و با داشتن منابع نفت و گاز از جمله كشورهای تاثیر گذار به نظر می‌رسد، تنها اقدامات و اظهار نظرهای بین المللی ایران می‌تواند روی قیمت نفت تاثیر بسازیی داشته باشد، علاوه بر دارا بودن ذخائر نفت و گاز، كشورمان در خلیج فارس و تنگه هرمز كه گذرگاه نفت كش‌های سایر كشورهای حاشیه خلیج فارس است نیز نقش بازی می‌كند.
در اینجا نگاهی داریم به مقاطعی كه در آن ایران در اوپك نقش داشته است.
در دسامبر ۱۹۶۳ پنجمین كنفرانس اوپك تصمیم گرفت كه یك كمیته سه نفره از جانب اوپك (از ایران، عراق و عربستان سعودی) مامور مذاكره با كمپانی‌های نفتی در مورد پرداخت‌های حق مالكانه و هزینه‌های بازاریابی شود؛ همچنین مجموعه یكسانی از قوانین نفتی را جمع آوری نماید و به انجام بررسی‌هایی درباره برقراری یك دادگاه عالی در داخل اوپك بمنظور حل و فصل اختلافات مربوط به مسائل نفتی اقدام نماید و طرحی را به منظور تاسیس كمیسیونی در داخل اوپك، برای بررسی دائمی قیمت‌های نفت خام، تهیه كند.
در ژانویه ۱۹۷۱ مذاكرات كمیته سه نفری مركب از نمایندگان ایران، عراق، عربستان سعودی و ۱۵ كمپانی بین المللی نفتی در تهران درباره اجرای هدف‌های مقرر در قطعنامه ۱۲۰ـXXI انجام شد.
در فوریه همان سال بیست و دومین اجلاس (فوق العاده) كنفرانس در تهران تشكیل و تصمیم گرفت هرگاه كمپانی‌های نفتی تمایلی به قبول حداقل شرایط مورد توافق درباره اجرای اهداف قطعنامه ۱۲۰ـXXI نشان ندهند هر یك از كشورهای صادر كننده عضو از منطقه ترمینال‌های خلیج (فارس) از ۱۵ فوریه تدابیر لازم قانونی به منظور اجرای اهداف قطعنامه مذكور وضع نمایند. كنفرانس همچنین حمایت كامل خود را از دولت لیبی به خاطر تضمین منافع مشروع خود ابراز داشت.
در۱۴ فوریه نیز یك موافقتنامه پنج ساله در تهران بین شش كشور عضو اوپك از خلیج (فارس) و ۲۳ كمپانی بین المللی نفتی به امضا رسید (موافقت نامه تهران) كه به موجب آن قیمت نفت سبك عربستان به میزان ۲. ۱۸ دلار در بشكه تعیین شد.
در ماه مه ۱۹۷۸، در یك اجلاس غیر رسمی وزیران نفت كمیته استراتژی درازمدت مركب از نمایندگان الجزایر، ایران، عراق، كویت، عربستان سعودی و ونزوئلا در طائف تشكیل شد تا استراتژی آینده سازمان اوپك و سیاست‌هایی را كه این سازمان در میان مدت و درازمدت باید تعقیب نماید، مورد بررسی قرار دهد.
در اكتبر۱۹۸۶ هفتاد و نهمین اجلاس (فوق العاده) كنفرانس در ژنو، با توجه به توافق بر این امر كه عرضه اضافی در بازار می‌بایستی هرچه بیشتر كاهش پذیرد تشكیل شد. كنفرانس بر اساس توصیه جمهوری اسلامی ایران تصمیم گرفت كه اقدام موقتی اعضاء در زمینه محدودیت میزان تولید با تعدیلاتی مختصر در ماههای نوامبر و دسامبر ۱۹۸۶ تمدید گردد.
در نوامبر ۱۹۹۴ حسین كاظم‌پور اردبیلی، نماینده ایران، به عنوان نایب رئیس نمایندگان اعضا انتخاب شد.
در نوامبر ۱۹۹۵، حسین كاظم‌پور اردبیلی، نماینده ایران به عنوان رئیس نمایندگان اعضای اوپك در سال ۱۹۹۶ انتخاب شد.
ایران و ریاست كنفرانس
اگرچه در كسب ریاست كنفرانس اوپك كه به زودی تشكیل خواهد شد، اصولا ایران تلاشی نكرده و حروف الفبا این رتبه را به ایران داده است، اما تاكنون رسانه‌های حامی دولت تمام تلاش خود را برای معرفی این موضوع به عنوان دستاوردی خاص برای دولت مطرح كردند.
گذشته از این، عزل وزیر نفت، عملا كاركرد این موقعیت را دگرگون ساخته است. موقعیتی كه می‌توانست به عنوان پزی تشریفاتی برای ایران قلمداد شود، حال می‌رود تا به محلی برای ثبت یك رفتار عجیب و خاص دیگر از سوی دولت ایران، كه نماینده مردم ایران د عرصه بین المللی به شمار می‌رود تبدیل شود.
حال هر اقدامی از سوی دولت ایرانف نمی‌تواند اوضاع را به حالت طبیعی بازگرداند، احتمالا مشاوران آقای دكتر احمدی‌نژاد به وی مشاوره نادرست دادند، چراكه او در اخرین سخنرانی تلوزیونی خود، مدعی شد كه به جای وزیر نفت نماینده فرستاده خواهد شد و هیچ اتفاقی نیز نخواهد افتاد.
این در حالیست كه طبق قوانین حاكم بر اوپك، حسب اتفاق، اتفاق مهمی هم خواهد افتاد. افكار عمومی جهان شاهد خواهند بود، كه ریاست كنفرانس، به جای وزیر نفت ایران، به عراق می‌رسد و ایران تنها یك سخنرانی ده دقیقه‌ای كه آن را هم خودش ننوشته خواهد خواند و بعد مثل یك میهمان افتخاری در كناری خواهد نشست.
در ایین فاصله كم به نظر نمی‌رسد، وزیری به عنوان وزیر نفت، یا وزیر انرزی از پارلمان ایران رای اعتماد كسب كند. اگر شخص احمدی نزاد در جلسه شركت كند، كه دونشان ایران خواهد بود، اگر نمایینده‌ای هم فرستاده شود، نماینده فقط حق قرائت سخنرانی را خواهد داشت.
البته آقای علی آبادی در ایران و زیر سایه دولت نهم و دهم، از شیلات و ورزش تا نفت و... را مدیریت می‌كند، اما باید توجه داشت كه كنفرانس اوپك دیگر جلسه هیات دولت نیست و پشتیبانی چون دكتر احمدی‌نژاد د‌تر آنجا اختیارات ندارد.
اگرچه رسانه‌ها موضوع ریاست بر كنفرانس اوپك را بزرگ كردند، با این حال به نظر می‌رسد، این موضوع در مقابل عزل وزیر امور خارجه در هنگام ماموریت، سخنرانی‌های خارجی و... یك تراژدی محسوب نم یشود و مردم ایران اتفاقات بزرگتری را از ایین دست طی این شش سال دیده‌اند.
جالب آنكه برخی هوادارن دوآتشه دولت گویا باور ندارند اوپك سازمانی فراملی به شمار می‌رود و نمی‌توان در آن مثل ایران، قوانین را دور زد!
دو روز دیگر نشست اوپك شروع می‌شود و این در حالیست كه هنوز وزیر نفت ایران مشخص نیست. قاعدتا باید با ریاست اوپك خداحافظی كنیم. قرار بود این نشست هجدهم خرداد به ریاست ایران در وین برگزار شود.
اگرچه ایران طبق قوانین جاری اوپك می‌تواند در این نشست حضور داشته باشد، اما واقعیت آن است كه این حضور به معنای ریاست نیست و تنها كسی كه می‌تواند از سوی جمهوری اسلامی ایران، نقش رئیس را در این جلسه بازی كند شخص «وزیر نفت» است.
حال اگر نماینده، شخص رئیس جمهور، سرپرست و... یا هر كس دیگری به جای وزیر نفت به این اجلاس فرستاده شود، وی حضوری تشریفاتی خواهد داشت و پس از قرائت متن سخنرانی ده دقیقه‌ای كه برای او نوشته شده است «باید» جلسه را ترك كند.
این اتفاق زیاد رایج نیست، كشورهای عضو اوپك سعی می‌كنند لااقل در این فرصت كه لااقل هر ده سال یكبار در اختیار ایشان قرار می‌گیرد، تغییراتی نداشته باشند.
اما قبلا هم اتفاق مشابهی افتاده بود، آنهم برای كشور دوست و برادر، ونزوئلا و رئیس جمهور مادام العمر آن، آقای هوگو چاوز، كه از قضا از دوستان بین المللی دكتر احمدی‌نژاد هم هست. ایشان در آن جلسه به جای وزیر خود شركت كرد و پس از قرائت سخنرانی ده دقیقه‌ای (عملی كه علاقه زیادی به آن دارد) با احترام جلسه را ترك كرد، چراكه اوپك مثل كشور سیاتمداران نیست و از قوانین خود پیروی می‌كند.
ایران چگونه و رئیس كجای اوپك شده است؟
هرچند رسانه‌های حامی آقای احمدی‌نژاد در تلاشند تا ریاست ایران بر كنفرانس اوپك را دستاوردی عظیم برای دولت معرفی كنند، اما در واقع این دستاورد ربطی به ایران و دولت ایران ندارد. اگر دستاوردی وجود داشته باشد، بی‌شك رسانه‌ها آن را صادقانه مطرح خواهند كرد، اما واقعیت این است كه در این ریاست تشریفاتی، نه دولت به ریاست دكتر احمدی‌نژاد، بلكه هیچ كس نقشی نداشته.
در سال‌های قبل ریاست كنفرانس اوپك انتخابی بود و اگر در آن شرایط دولتی ریاست را بدست می‌آورد، می‌توانست از «پز پیروزی در آن انتخابات» نیز سود ببرد، اما از چهار سال قبل، ریاست اوپك الفبایی شده است. ایران نیز به واسطه نامش اكنون ریاست كنفرانس را برعهده دارد.
تصور «بدست آوردن» ریاست كنفرانس اوپك با این قانون، شبیه آن است كه دانش آموزی كه نام خانوادگی وی با «الف» آغاز می‌شود، مدعی باشد كه خود نام خود را در رقابت با سایر همكلاسی‌ها اول فهرست حضور و غیاب ثبت كرده است!
از چهار سال قبل تا كنون به ترتیب كشور‌ها: الجزایر، اندونزی و آنگولا، ریاست كنفرانس اوپك را به واسطه نامشان بر عهده گرفتند و بعد نوبت ایران شد.
درست در نوبت ایران هم، آقای دكتر احمدی‌نژاد وزیر نفت ایران، تنها شخصی كه می‌تواند جلسه ۱۸ خرداد اداره كند را بركنار كرد!
نفر بعدی نیز نماینده عراق است و اگر كسی جز وزیر نفت ایران، حتی با رتبه وشان بالا‌تر (مثل رئیس دولت) در آن جلسه شركت كند، فقط حق دارد سخنرانی نوشته شده ده دقیقه‌ای را قرائت و بعد محترمانه از جلسه خارج خواهد شد (مثل آقای هوگوچاوز) چه كسی به جای وزیر نفت ایران از این فرصت استفاده خواهد كرد؟ مشخصا نفر بعدی، یعنی نماینده كشور عراق كه قرار است سال بعد، بر اساس حروف الفبا ریاست كنفرانس اوپك را بر عهده داشته باشد.
ذكر این نكته نیز به جاست كه ریاست بر كنفرانس اوپك، به معنای داشتن نقشی تعیین كننده در این سازمان نیست. رئیس كنفرانس هیچ شغل یا مسئولیت مشخصی ندارد، او ابتدا سخنرانی می‌كند و بعد وظیفه هماهنگی و اداره جلسه پس از خروج خبرنگاران (كه بعد از سخنرانی ده دقیقه‌ای است) را بر عهده دارد. البته، به لحاظ تشریفاتی، این یك موقعیت خاص است كه ایران می‌توانست از آن بهره برداری كند.
نماینده یا سرپرست وزارت نفت در جلسه چه نقشی خواهد داشت
بی‌شك اوپك، چه دكتر احمدی‌نژاد برای جلسه در این نشست حضور داشته باشد، چه نماینده (چیزی شبیه به آقای علی آبادی یا آقای حسینی) به این جلسه فرستاده شود، او را از جلسه بیرون نخواهند كرد.
چه احمدی‌نژاد و چه نماینده، فقط می‌توانند آن سخنرانی ده دقیقه‌ای را داشته باشند و بعد باید جلسه به عنوان مهمانی افتخاری، كنار میز بنشینند یا مثل خبرنگاران جلسه را ترك كنند. چراكه طبق قوانین، در صورت نبودن، مرگ، عدم گرفتن رای اعتماد وزیر كشوری از پارلمان و... ریاست كنفرانس به رئیس جایگزین كه در ایینجا عراق است خواهد رسید.
حضور احمدی‌نژاد در این جلسه، در حالی كه سایر كشور‌ها، وزیر نفت خود را در جلسه شركت دادند، دونشان ایران خواهد بود و اگر نماینده فرستاده شود، چون نماینده یا سرپرست در كسوت وزیر نفت به جلسه نمی‌رود، عملا جز قرائت متن سخنرانی كه آن هم نوشته شده و ایران در تهیه آن نقشی ندارد كار دیگری نمی‌تواند انجام دهد.
ضمن اینكه، عزل وزیر نفت درست در این زمان، تاكنون نیز موجب حیرت سایر كشور‌ها شده است!
ایران و ایفای نقش در اوپك
اوپك هم اكنون یازده عضو دارد. كشورهایی در حال توسعه كه اقتصادشان بیشتر وابسته به درآمد نفت است. دلیل عمده تشكیل اوپك دستیابی به شرایط و تصمیمات یكسان و ایجاد موازنه در بازار جهانی نفت بود. نیاز به همكاری جدی‌تر میان كشورهای تولیدكننده نفت از زمانی احساس شد كه در سال ۱۹۵۹ شركت‌های نفتی بطور خودسرانه‌ای قیمت نفت خام ونزوئلا را ۵ تا ۲۵ سنت و نفت خاورمیانه را ۱۸ سنت در هر بشكه كاهش دادند. آگوست سال ۱۹۶۰ بهای نفت خام خاورمیانه به یكباره ۱۰ تا ۱۴ سنت در هر بشكه كاهش یافت. یك ماه بعد، دولتمردان عراقی، هیئت‌های عالی رتبه كشورهای ایران، كویت، عربستان سعودی و ونزوئلا را جهت بحث و تبادل‌نظر پیرامون كاهش یكباره قیمت نفت خام خاورمیانه دعوت كردند.
شركت‌كنندگان در این كنفرانس فعالیت‌های رسمی اوپك را به عنوان هماهنگ‌كننده كشورهای تولیدكننده نفت، جهت مقابله جدی با وقوع این‌گونه پیشامد‌ها خواستار شدند.
با تشكیل سازمان اوپك سالانه دوبار، وزیران نفت و انرژی كشورهای عضو گردهم می‌آیند تا با بررسی شرایط و تحولات جهانی و تأثیر آن بر روی بازار نفت، در مورد سطح صادرات خود به توافق برسند.
اولین كنفرانس اوپك در سمپتامبر ۱۹۶۱ در بغداد تشكیل شد و بیانیه‌ای در باره خط مشی و اهداف این سازمان را صادر و شرایط لازم برای عضویت در اوپك را تعیین كرد و متعاقب آن در ۲۴ سپتامبر، قرارداد تاسیس اوپك در بغداد، كاراكاس، كویت، ریاض و تهران انتشار یافت.
ایران از بنیانگذاران اوپك به شمار می‌رود و با داشتن منابع نفت و گاز از جمله كشورهای تاثیر گذار به نظر می‌رسد، تنها اقدامات و اظهار نظرهای بین المللی ایران می‌تواند روی قیمت نفت تاثیر بسازیی داشته باشد، علاوه بر دارا بودن ذخائر نفت و گاز، كشورمان در خلیج فارس و تنگه هرمز كه گذرگاه نفت كش‌های سایر كشورهای حاشیه خلیج فارس است نیز نقش بازی می‌كند.
در اینجا نگاهی داریم به مقاطعی كه در آن ایران در اوپك نقش داشته است.
در دسامبر ۱۹۶۳ پنجمین كنفرانس اوپك تصمیم گرفت كه یك كمیته سه نفره از جانب اوپك (از ایران، عراق و عربستان سعودی) مامور مذاكره با كمپانی‌های نفتی در مورد پرداخت‌های حق مالكانه و هزینه‌های بازاریابی شود؛ همچنین مجموعه یكسانی از قوانین نفتی را جمع آوری نماید و به انجام بررسی‌هایی درباره برقراری یك دادگاه عالی در داخل اوپك بمنظور حل و فصل اختلافات مربوط به مسائل نفتی اقدام نماید و طرحی را به منظور تاسیس كمیسیونی در داخل اوپك، برای بررسی دائمی قیمت‌های نفت خام، تهیه كند.
در ژانویه ۱۹۷۱ مذاكرات كمیته سه نفری مركب از نمایندگان ایران، عراق، عربستان سعودی و ۱۵ كمپانی بین المللی نفتی در تهران درباره اجرای هدف‌های مقرر در قطعنامه ۱۲۰ـXXI انجام شد.
در فوریه همان سال بیست و دومین اجلاس (فوق العاده) كنفرانس در تهران تشكیل و تصمیم گرفت هرگاه كمپانی‌های نفتی تمایلی به قبول حداقل شرایط مورد توافق درباره اجرای اهداف قطعنامه ۱۲۰ـXXI نشان ندهند هر یك از كشورهای صادر كننده عضو از منطقه ترمینال‌های خلیج (فارس) از ۱۵ فوریه تدابیر لازم قانونی به منظور اجرای اهداف قطعنامه مذكور وضع نمایند. كنفرانس همچنین حمایت كامل خود را از دولت لیبی به خاطر تضمین منافع مشروع خود ابراز داشت.
در۱۴ فوریه نیز یك موافقتنامه پنج ساله در تهران بین شش كشور عضو اوپك از خلیج (فارس) و ۲۳ كمپانی بین المللی نفتی به امضا رسید (موافقت نامه تهران) كه به موجب آن قیمت نفت سبك عربستان به میزان ۲. ۱۸ دلار در بشكه تعیین شد.
در ماه مه ۱۹۷۸، در یك اجلاس غیر رسمی وزیران نفت كمیته استراتژی درازمدت مركب از نمایندگان الجزایر، ایران، عراق، كویت، عربستان سعودی و ونزوئلا در طائف تشكیل شد تا استراتژی آینده سازمان اوپك و سیاست‌هایی را كه این سازمان در میان مدت و درازمدت باید تعقیب نماید، مورد بررسی قرار دهد.
در اكتبر۱۹۸۶ هفتاد و نهمین اجلاس (فوق العاده) كنفرانس در ژنو، با توجه به توافق بر این امر كه عرضه اضافی در بازار می‌بایستی هرچه بیشتر كاهش پذیرد تشكیل شد. كنفرانس بر اساس توصیه جمهوری اسلامی ایران تصمیم گرفت كه اقدام موقتی اعضاء در زمینه محدودیت میزان تولید با تعدیلاتی مختصر در ماههای نوامبر و دسامبر ۱۹۸۶ تمدید گردد.
در نوامبر ۱۹۹۴ حسین كاظم‌پور اردبیلی، نماینده ایران، به عنوان نایب رئیس نمایندگان اعضا انتخاب شد.
در نوامبر ۱۹۹۵، حسین كاظم‌پور اردبیلی، نماینده ایران به عنوان رئیس نمایندگان اعضای اوپك در سال ۱۹۹۶ انتخاب شد.
ایران و ریاست كنفرانس
اگرچه در كسب ریاست كنفرانس اوپك كه به زودی تشكیل خواهد شد، اصولا ایران تلاشی نكرده و حروف الفبا این رتبه را به ایران داده است، اما تاكنون رسانه‌های حامی دولت تمام تلاش خود را برای معرفی این موضوع به عنوان دستاوردی خاص برای دولت مطرح كردند.
گذشته از این، عزل وزیر نفت، عملا كاركرد این موقعیت را دگرگون ساخته است. موقعیتی كه می‌توانست به عنوان پزی تشریفاتی برای ایران قلمداد شود، حال می‌رود تا به محلی برای ثبت یك رفتار عجیب و خاص دیگر از سوی دولت ایران، كه نماینده مردم ایران د عرصه بین المللی به شمار می‌رود تبدیل شود.
حال هر اقدامی از سوی دولت ایرانف نمی‌تواند اوضاع را به حالت طبیعی بازگرداند، احتمالا مشاوران آقای دكتر احمدی‌نژاد به وی مشاوره نادرست دادند، چراكه او در اخرین سخنرانی تلوزیونی خود، مدعی شد كه به جای وزیر نفت نماینده فرستاده خواهد شد و هیچ اتفاقی نیز نخواهد افتاد.
این در حالیست كه طبق قوانین حاكم بر اوپك، حسب اتفاق، اتفاق مهمی هم خواهد افتاد. افكار عمومی جهان شاهد خواهند بود، كه ریاست كنفرانس، به جای وزیر نفت ایران، به عراق می‌رسد و ایران تنها یك سخنرانی ده دقیقه‌ای كه آن را هم خودش ننوشته خواهد خواند و بعد مثل یك میهمان افتخاری در كناری خواهد نشست.
در ایین فاصله كم به نظر نمی‌رسد، وزیری به عنوان وزیر نفت، یا وزیر انرزی از پارلمان ایران رای اعتماد كسب كند. اگر شخص احمدی نزاد در جلسه شركت كند، كه دونشان ایران خواهد بود، اگر نمایینده‌ای هم فرستاده شود، نماینده فقط حق قرائت سخنرانی را خواهد داشت.
البته آقای علی آبادی در ایران و زیر سایه دولت نهم و دهم، از شیلات و ورزش تا نفت و... را مدیریت می‌كند، اما باید توجه داشت كه كنفرانس اوپك دیگر جلسه هیات دولت نیست و پشتیبانی چون دكتر احمدی‌نژاد د‌تر آنجا اختیارات ندارد.
اگرچه رسانه‌ها موضوع ریاست بر كنفرانس اوپك را بزرگ كردند، با این حال به نظر می‌رسد، این موضوع در مقابل عزل وزیر امور خارجه در هنگام ماموریت، سخنرانی‌های خارجی و... یك تراژدی محسوب نم یشود و مردم ایران اتفاقات بزرگتری را از ایین دست طی این شش سال دیده‌اند.
پنجره
ویژه های سایه